Blisko połowa polskich księży doświadczyła różnej formy agresji w ciągu ostatnich dwunastu miesięcy – wynika z najnowszego badania przeprowadzonego przez Instytut Statystyki Kościoła Katolickiego (ISKK). Zjawisko, jak zauważają autorzy raportu, nie tylko narasta, ale też coraz częściej przybiera nowe formy.
Badanie zatytułowane „Niebezpieczna misja? Agresja wobec duchownych, miejsc i obiektów kultu w Polsce” przeprowadzono w październiku i listopadzie 2024 roku. Skierowano je do księży diecezjalnych, z których 966 podjęło się jego wypełnienia, jednak pełnych ankiet było 600. Choć próba badawcza nie obejmuje całego duchowieństwa, wyniki rysują niepokojący obraz.
Najczęstsze formy agresji
Spośród ankietowanych duchownych aż 41,6 proc. zgłosiło przypadki wyzwisk, gróźb i szyderstw, a 33,6 proc. – agresję w internecie. Niemal 4 proc. przyznało, że stało się ofiarą fizycznego ataku. Blisko 20 proc. doświadczyło aktów wandalizmu lub ataków na kościoły i miejsca kultu. Wśród innych incydentów wymieniano m.in. zakłócanie nabożeństw, niszczenie mienia parafialnego czy profanację grobów.
Większość incydentów nie jest zgłaszana
Zaledwie 19,2 proc. księży, którzy doświadczyli agresji, zdecydowało się zgłosić to odpowiednim instytucjom. Większość duchownych tłumaczyła swoją decyzję m.in. brakiem powagi sytuacji, niechęcią do formalności lub brakiem zaufania do organów ścigania. Co szósty badany obawiał się zemsty ze strony sprawców.
Wśród tych, którzy jednak postanowili działać, prawie 89 proc. zgłosiło incydenty służbom państwowym, a jedna trzecia – przełożonym kościelnym. Blisko 36 proc. duchownych przyznało, że po doświadczeniach agresji zaczęło unikać pewnych miejsc i osób. 27 proc. zdecydowało się nie nosić koloratki lub sutanny poza kościołem. Niewielki odsetek zrezygnował z nauczania religii lub poprosił o przeniesienie.
Przyczyny i skutki
Według ankietowanych przyczyną narastającej niechęci wobec duchownych są przede wszystkim media (96,4 proc.), konflikty ideologiczne i polityczne w kraju (91,1 proc.), a także osobiste urazy wobec Kościoła (75,2 proc.). Ponad 85 proc. księży uważa, że w ostatnich dziesięciu latach poziom agresji wobec duchownych znacząco wzrósł.
Duchowni przyznają, że obecnie czują się bezpieczniej, gdy nie noszą stroju duchownego poza kościołem. Aż 90 proc. badanych zadeklarowało poczucie bezpieczeństwa w ubraniach cywilnych, podczas gdy tylko 18,5 proc. czuło się komfortowo w sutannie.
Potrzeba pogłębienia badań
Instytut zapowiedział chęć rozszerzenia badań o zakonnice, zakonników oraz inne osoby konsekrowane. Choć badanie objęło przedstawicieli kilkunastu diecezji, niektóre – w tym archidiecezje krakowska, gdańska czy łódzka – nie wzięły udziału. Jak zaznaczył dyrektor ISKK, dr hab. Marcin Jewdokimow, brak odpowiedzi może być wynikiem trudności administracyjnych, a nie odmowy.
Instytut Statystyki Kościoła Katolickiego działa od 1972 roku i jest najstarszym w Polsce niezależnym ośrodkiem badań nad religijnością i społecznymi aspektami Kościoła katolickiego. Współpracuje m.in. z Głównym Urzędem Statystycznym.
Komentarze