Premier Mateusz Morawiecki bierze udział w posiedzeniu Rady Europejskiej w Brukseli

 10-11 grudnia szefowie rządów i państw UE spotkają się w Brukseli podczas kolejnego posiedzenia Rady Europejskiej. Jednym z głównych tematów rozmów będzie kwestia unijnej polityki klimatycznej oraz współpraca w obszarze bezpieczeństwa, w szczególności w kontekście walki z terroryzmem i ekstremizmem. Oprócz tego europejscy przywódcy omówią także sytuację wywołaną epidemią COVID-19 – dalsze kroki dla zapewnienia przystępnego cenowo i sprawiedliwego dostępu do szczepionek oraz współpracę dotyczącą wzajemnego uznawania testów.

Posiedzenie Rady Europejskiej – główne zagadnienia

Oprócz kwestii związanych z polityką klimatyczną, bezpieczeństwem i epidemią COVID-19, szefowie rządów i państw UE omówią relacje z krajami Południowego Sąsiedztwa. W pierwszym kwartale 2021 r. Komisja i Wysoki Przedstawiciel ds. Zagranicznych i Bezpieczeństwa opublikują wspólny komunikat w sprawie odnowionego partnerstwa z Południowym Sąsiedztwem.

Tematem sesji Rady będą także relacje UE–USA, w świetle wyników wyborów w USA. 2 grudnia Komisja Europejska oraz Wysoki Przedstawiciel Unii Europejskiej ds. Zagranicznych i Bezpieczeństwa przedstawili wspólny komunikat „Nowa agenda transatlantycka na rzecz globalnych zmian”. Proponowana przez Unię Europejską nowa, przyszłościowa agenda transatlantycka na rzecz globalnej współpracy obejmuje obszary, w których konieczne jest globalne przywództwo. Skupia się na następujących nadrzędnych zasadach: wzmocnieniu wielostronnych działań i instytucji, dążeniu do realizacji wspólnych interesów, wykorzystywaniu wspólnej siły oraz znajdowaniu rozwiązań, które są zgodne z wspólnymi wartościami.

Rada Europejska omówi również działania w zakresie relacji UE – Turcja oraz inne bieżące wyzwania w obszarze polityki zagranicznej.

Propozycje ambitniejszego celu klimatycznego UE

Rada Europejska powróci do kwestii zmian klimatycznych z myślą o uzgodnieniu nowego celu Unii Europejskiej w zakresie redukcji emisji do 2030 r. Obecny cel redukcyjny do roku 2030, przyjęty w 2014 r., został ustalony na poziomie co najmniej 40 proc. Komisja Europejska popiera jego podniesienie do poziomu co najmniej 55 proc. w porównaniu do 1990 r.

Porozumienie paryskie dotyczące łagodzenia zmiany klimatu, zobowiązuje strony do potwierdzenia lub do aktualizacji własnych celów redukcyjnych co pięć lat. Termin zgłaszania nowych ambicji klimatycznych na kolejny okres upływa z końcem bieżącego roku. Państwa unijne koordynują swoje stanowiska w tym zakresie i ustalają wspólne cele redukcji emisji gazów cieplarnianych na szczeblu unijnym. W dyskusji na temat ambicji klimatycznych Unii Europejskiej, Polska wskazuje na potrzebę sprawiedliwej transformacji, przewidującej odpowiednie mechanizmy wsparcia oraz uwzględniającej zróżnicowaną sytuację państw członkowskich i poszczególnych sektorów gospodarki.

Kontynuacja wspólnej walki z epidemią COVID-19

Dyskusja liderów dotyczyć będzie między innymi szczepionek i wzajemnego uznawania testów. Komisja Europejska rekomenduje państwom członkowskim Unii Europejskiej wzajemne uznawanie wyników szybkich testów antygenowych w diagnostyce SARS-CoV-2, w celu ułatwienia ruchu transgranicznego, monitorowania kontaktów transgranicznych i leczenia. W zakresie szczepień, Komisja Europejska podpisała dotychczas sześć umów z producentami szczepionek. W ramach strategii szczepień Komisja rekomenduje, aby jako pierwsi zostali zaszczepieni między innymi pracownicy służby zdrowia i ośrodków odpowiedzialnych za opiekę długoterminową, seniorzy oraz osoby z chorobami współistniejącymi. Państwa członkowskie Unii Europejskiej opracowują krajowe strategie szczepień.

2 grudnia 2020 r. Komisja przyjęła strategię dotyczącą zarządzania pandemią w nadchodzących miesiącach zimowych, w których może wystąpić ryzyko zwiększonego przenoszenia wirusa. W strategii zaleca się stałą czujność i ostrożność w okresie zimowym oraz w pierwszych miesiącach 2021 r., tj. w okresie przed wprowadzeniem bezpiecznych i skutecznych szczepionek. Skoordynowane podejście unijne ma kluczowe znaczenie dla uniknięcia ponownego wzrostu zakażeń wirusem w związku z feriami świątecznymi.

7 grudnia 2020 r. weszły w życie nowe unijne przepisy, które pozwolą państwom członkowskim na odciążenie szpitali, lekarzy i pacjentów poprzez zwolnienie z podatku VAT szczepionek przeciwko koronawirusowi, zestawów do testów oraz blisko powiązanych usług, kupowanych na potrzeby szpitali, lekarzy i osób fizycznych.

Kwestie związane z bezpieczeństwem podczas posiedzenia Rady Europejskiej

W zakresie tematyki bezpieczeństwa, Rada Europejska zajmie się w szczególności kwestiami walki z terroryzmem i brutalnym ekstremizmem. Należy oczekiwać, że Rada Europejska wezwie do kontynuowania prac nad proponowanym przez Komisję Europejską programem Unii Europejskiej w zakresie zwalczania terroryzmu. Omówi także dalsze kroki w dziedzinie współpracy policyjnej oraz zaapeluje o szybkie przyjęcie wniosku w sprawie zapobiegania rozpowszechnianiu treści terrorystycznych w internecie.

Dyskusje na temat budżetu UE

W ostatnich tygodniach na forum unijnym intensywnie omawiane są kwestie przepisów wiążących wypłaty unijnych funduszy z arbitralnymi i nieobiektywnymi kryteriami naruszeń dotyczących praworządności.

Polska oczekuje dalszych rozmów na najbliższym posiedzeniu Rady Europejskiej pozwalających na możliwie szybkie wynegocjowanie rozwiązania, które zagwarantuje prawa wszystkich państw członkowskich oraz poszanowanie procedur traktatowych.